Մինչև 2050թ․ ավտոպարկերի էլեկտրաֆիկացման գլոբալ նպատակին հասնելու համար պղնձի համաշխարհային արտադրությունը պետք է ավելանա 80 տոկոսով։ Պղինձն այսօր անցումային մետաղ է, որն անհրաժեշտ է կանաչ տնտեսության անցնելու համար։ Այս մասին Հայաստանի հանքարդյունաբերությանը նվիրված ֆորումի ժամանակ հայտարարել է Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի գլխավոր տնօրեն Ռոման Խուդոլին։
«Սա նշանակում է մոտ 195 նոր նախագծերի իրականացում ամբողջ աշխարհում՝ աջակցելու էլեկտրական մեքենաների պահանջվող արտադրությանը։ Սակայն, վերջին 20 տարիների ընթացքում ամբողջ աշխարհում շահագործման է հանձնվել պղնձի ընդամենը 34 նոր հանքավայր», – նշել է նա՝ հավելելով, որ դա հինգ անգամ պակաս է, քան այն, ինչն անհրաժեշտ է առաջիկա 25 տարում միայն էլեկտրական մեքենաների արտադրության համար։
ԶՊՄԿ գլխավոր տնօրենը պարզաբանել է, որ պղնձի պահանջարկը կաճի աշխարհում նույն էլեկտրական մեքենաների արտադրության ավելացման ֆոնին, քանի որ դրանց արտադրության համար պահանջվում է 4 անգամ ավելի շատ պղինձ, քան ներքին այրման շարժիչով մեքենաների արտադրության համար։ Խուդոլին հայտնել է, որ էլեկտրական մեքենաների, արևային մարտկոցների, հողմային գեներատորների արտադրողներն արդեն ահազանգում են, որ անցման համար բավականաչափ ռեսուրսներ պարզապես չեն լինի։
«Իզուր չէ, որ աշխարհի առաջատար ավտոմոբիլային ընկերությունները սկսեցին ներդրումներ կատարել հանքարդյունաբերության, մասնավորապես պղնձի մեջ, քանի որ այն այժմ համարվում է ամենակարևոր անցումային նյութը։ Ռեսուրսների համար մրցակցության մեջ մեծ նշանակություն ունի ընկերությունների և երկրների՝ իրենց ռեսուրսները հնարավորինս արդյունավետ օգտագործելու կարողությունը: Անցումը դեպի կանաչ տնտեսություն և ածխաթթուացում մեծ հնարավորություն է այն երկրների համար, որոնք նախկինում ավելի քիչ մրցունակ էին ածխաջրածին արտադրող երկրների հետ: Անցումային մետաղները, այդ թվում՝ պղինձը, նավթ ու գազ են այս երկրների, այդ թվում՝ Հայաստանի համար», – ասել է նա։
Ռոման Խուդոլին նշել է, որ հանքարդյունաբերությունը դինամիկ փոփոխվող և տեխնոլոգիապես զարգացող արդյունաբերություն է, որն էլ ավելի մեծ հնարավորություններ է բացում երկրների և ընկերությունների համար։ «Հարուստ հանքավայրերի սպառումը, թույլ երկրաբանական բազան և դինամիկ զարգացող տեխնոլոգիաները որակապես փոխում են ռեսուրսների տեսակետը: 30 տարի առաջ 0,5 տոկոսից պակաս մետաղի պարունակությամբ հանքավայրերը զարգացման համար ոչ հեռանկարային էին համարվում։ Այսօր պղնձի 0,2-0,4 տոկոս պարունակությամբ հանքավայրերը համաշխարհային պղնձի արտադրության հիմնական հիմքն են։
Կառավարությունների և ընկերությունների միջև համագործակցությունը և գործընկերությունը՝ ռեսուրսների հասանելիության և երկրաբանական հետախուզական ծրագրերում ներդրումների հետ կապված հարցերի համատեղ լուծումների համար մեծ նշանակություն են ձեռք բերում: Հետախուզական ծրագրերի 1 տոկոսից պակասը վերածվում է գործող հանքարդյունաբերական ծրագրի: Հազարավոր երկրաբանական հետախուզական ծրագրերից միայն 10-ը երբևէ կդառնան հանքարդյունաբերական ձեռնարկություններ: Հանքարդյունաբերական ընկերությունների համար հետախուզական երկրաբանությունը նշանակում է ներդրում, որի հաջողության հավանականությունը 1 տոկոսից պակաս է: Միևնույն ժամանակ, հետախուզման լիցենզիայից մինչև արդյունահանում և արտադրություն միջինում առնվազն 15 տարի է տևում»,- շեշտել է նա։
Նրա դիտարկմամբ՝ Հայաստանի ռազմավարական ապագայի համար պարզապես անհրաժեշտ է ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության պետական ծրագիր։ Ռեսուրսների բազան և բնապահպանական և բնապահպանական բարձր չափանիշները կտրուկ բարձրացնում են հանքարդյունաբերական ընկերությունների ինքնարժեքի և մրցունակության հարցը:
«Հայաստանի օրինակով տեսնում ենք, որ փոքր պահուստներով ավանդները, որպես կանոն, տնտեսապես իրագործելի չեն զարգացման համար։ Կապիտալ ներդրումները ենթակառուցվածքների, հարստացման և արդյունահանման ոլորտում ուղղակի արդյունք չեն տալիս։ Նոր մարտահրավերները պահանջում են նոր մոտեցումներ, և դա առաջին հերթին նոր տեխնոլոգիաների կիրառումն է, որը համապատասխանաբար հենվում է գիտության, ինչպես նաև տեխնոլոգիաների և սարքավորումների արտադրողների վրա:
Թվայնացման, ավտոմատացման, անմարդկային տեխնոլոգիաների և արհեստական ինտելեկտի օգտագործումն այլևս ապագան չէ, այլ մրցունակ լինելու միակ միջոցը։ Այսօր մենք կխոսենք նաև կայուն զարգացման մասին, որն ինձ համար նոր տեխնոլոգիաների զարգացման անբաժանելի մասն է, արտադրության կառավարման ժամանակակից մոտեցումները՝ որպես ընկերության զարգացման ինտեգրված մոտեցում, տեխնոլոգիական զարգացում, արտադրողականության աճ և արդյունավետ թիմ և ռիսկերի կառավարում», – նշել է Խուդոլին։
Հայաստանի հանքարդյունաբերական ներուժի բացահայտմանն ուղղված երկօրյա միջազգային համաժողովը՝ «Mining Armenia Forum»-ը (սեպտեմբերի 27-28), միավորել էր պետական կառույցների, մասնագիտական հանրույթի, մասնավոր դաշտի և ներդրումային ընկերությունների շուրջ 200 ներկայացուցիչների մեկ հարթակում։
Պանելային քննարկումների, առաջատար ելույթների, հարցազրույցների ձևաչափով անցկացվող համաժողովին մասնակցել են առաջատար խոսնակներ ոչ միայն Հայաստանից, այլև Մեծ Բրիտանիայից, Կանադայից, Ղազախստանից: Հանքարդյունաբերության հանդեպ հանրային վստահության վերականգնման, պետություն-մասնագիտական հանրույթ-մասնավոր համագործակցությամբ ոլորտի խնդիրների բարձրաձայնման և լուծման առաջարկների ներկայացման, ինչպես նաև գլոբալ ներդրումային հնարավորությունների քննարկման այս ձևաչափը հավակնում է դառնալ շարունակական։
